Özet

BM Mülteciler Örgütü’nün bu raporu, 2023 yılında Mülteci Zekât Fonu aracılığıyla kolaylaştırılan ve örgütün zekât ve sadaka yoluyla yaklaşık 2 milyon kişiyi desteklemesini sağlayan zekât ve sadaka bağışlarının dünya çapındaki etkisini vurguluyor.İslami hayırseverlik, 2023’te rekor sayıda 114 milyon insanın zorla yerinden edildigi yerinden edilme krizlerine yanıt vermede çok önemli bir bileşen olarak ortaya çıkıyor. Zorla yerinden edilmiş küresel nüfusun, acil insani ve kalkınma gereksinimlerini karşılamak için yaratıcı çözümlere yönelik acil bir talep var. 

İslami hayırseverlik, bu yerinden edilme krizine verilen yanıtta kilit bir unsur haline geldi ve milyonlarca mülteci, ülkeleri içinde yerinden edilmiş kişiler ve dünyanın dört bir yanındaki ev sahibi nüfusa temel bir yaşam çizgisi sağladı.  

2023’te ortaklar ve bağışçılar, Mülteci Zekât Fonu’na cömertçe katkıda bulunarak BM Mülteciler Örgütü’nün 23 ülkede yaklaşık 2 milyon mülteci ve yerinden edilmiş kişiyi desteklemesini sağladı. Katar Yardım Kuruluşu, Katar Kızılayı, Dünya Müslüman Birliği ve Kuveyt Zekât Evi gibi ortaklardan gelen önemli bağışların yanı sıra Mülteci Zekât Fonu mobil uygulaması ve BM Mülteciler Örgütü’nün Ramazan ve Zilhicce kampanyaları aracılığıyla yapılan bağışların tümü bu başarıda etkili oldu. 

Mülteci Zekât Fonu, 2023 yılında 21 milyon ABD dolarının üzerinde zekât katkısı aldı ve BM Mülteciler Örgütü’nün aldığı 17 destek fetvayla uyumlu olarak %100 zekât dağıtım politikası uyarınca uygun yararlanıcılara dağıtıldı. Zekât fonları, Afganistan, Bangladeş, Endonezya, Etiyopya, Hindistan, Libya, Lübnan, Mısır, Moritanya, Suriye, Türkiye, Ürdün ve Yemen dahil olmak üzere 20 ülkede 1,1 milyondan fazla uygun mülteci ve yerinden edilmiş kişiye yardım ediyor. 

2017’de Mülteci Zekât Fonu’nun pilot uygulamasının başlatılmasından bu yana, zekât bağışları 25 ülkede 5,3 milyondan fazla mülteci ve yerinden edilmiş kişiye yardım etti. 

Benzer şekilde, Afganistan, Bangladeş, Etiyopya, Hindistan, Kenya, Lübnan, Pakistan, Yunanistan, Uganda ve Ürdün dahil olmak üzere 16 ülkede 826 binden fazla yararlanıcıya yardım eden sadaka katkıları 25 milyon ABD dolarını aştı.  

2017’de Mülteci Zekât Fonu’nun pilot uygulamasının başlatılmasından bu yana, sadaka bağışları 23 ülkede 2,7 milyondan fazla mülteci ve yerinden edilmiş kişiye yardım etti. 

BM Mülteciler Örgütü, başta yerinden edilme krizi olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki insani krizlere müdahalede İslami hayırseverliğin rolü hakkında farkındalığı artırmak amacıyla aralık ayında iki etkinlik düzenledi: biri Dubai’deki COP28’de GreenPeace ile iş birliği içinde bir panel tartışması, ikincisi ise Cenevre’deki Küresel Mülteci Forumu’nda “Yerinden Edilme Krizlerine İnsani Müdahalede İslami Hayırseverliğin Rolü” konulu paralel bir üst düzey etkinlik.  

BM Mülteciler Örgütü, her yıl olduğu gibi 2023 yılında da küresel Ramazan kampanyasını başlatarak artan insani ihtiyaçlar karşısında dayanışma ve cömertlik çağrısında bulundu. Binlerce kişinin, şirketin ve vakfın cömert katkıları ve bağışları sayesinde kampanya, diğerlerinin yanı sıra Suriye, Afganistan, Yemen ve Rohingya’dan 120.182 mülteci ve ülkeleri içinde yerinden edilmiş aileyi desteklemek için çok ihtiyaç duyulan fonların toplanmasına yardımcı oldu. 

BM Mülteciler Örgütü’nün 2019’da başlayan “Düzenli Sadaka” girişimi, şimdiden daha fazla yararlanıcının hayatını iyileştirerek derin bir etki yarattı. Bu yılki Düzenli Sadaka çabalarıyla, etkisini beş yıldan uzun süren sert bir kuraklıkla boğuşan bir ülke olan Etiyopya ve Çad’a genişlettik. Devam eden bu kampanyanın temel bileşenleri arasında sondaj kuyularının rehabilitasyonu yer alıyor. Bu kritik girişimler, topluluklar, tarım ve hayvancılık için temiz suya hayati erişim sağlamayı ve etkilenenlere çok ihtiyaç duyulan rahatlamayı sunmayı amaçlamaktadır. Toplanan fonlar, Etiyopya’da 116.859 ve Çad’da 5.000 yararlanıcının temiz suya erişimini desteklemeye katkıda bulundu. 

Haziran 2023’te Kuzey Amerika İmamlar Oluşumu (NAIF), BM Mülteciler Örgütü’nün Kuzey Amerikalı Müslümanlardan ve dünya çapındaki mültecilerden zekât fonları toplamaya ve dağıtmaya uygun olduğunu kabul eden bir fetva yayınladı. Bu onay, Mülteci Zekât Fonu’nun BM Mülteciler Örgütü’nün %100 zekât dağıtım politikası da dahil olmak üzere birincil yönetişim ilkelerini sürdürmeye devam etmesi koşuluyla verilmektedir. 

Mart 2023’te BM Mülteciler Örgütü ve İslam Kalkınma Bankası’nın insani yardım kolu olan Kalkınma için İslami Dayanışma Fonu, New York’taki Birleşmiş Milletler Genel Kurulu (UNGA) çerçevesinde Mülteciler için Küresel İslami Fonu’nu (GIFR) başlattı. Bu fon, uluslararası toplumun zorla yerinden edilmeye karşı insani müdahalesini ve ihtiyacı olan milyonlarca kişiye yardım etmek için yeni finansman kanallarını geliştirmeyi amaçlayan yenilikçi, sürdürülebilir ve Şeriat’a uygun bir finansman aracıdır. 

Bu fon, her ikisi de İslami finans ilkelerine göre yatırım yapılacak katkılara açık bir vakıf fonu ve bir vakıf dışı fondan oluşmaktadır. Yatırımlardan elde edilen gelirlerle, BM Mülteciler Örgütü’nün İslami Kalkınma Bankası üye devletlerindeki programlarını finanse etmek için bir vakıf fonuna yatırılacak. BM Mülteciler Örgütü, Vakıf Dışı Fon’a 50 milyon ABD doları ve Kalkınma için İslami Dayanışma Fonu’nun Vakıf Fonu’na 50 milyon ABD doları katkıda bulunarak, bu girişimin ilk tohum fonunu 100 milyon ABD dolarına çıkardı. Kamu ve özel sektör kuruluşları tarafındansa toplam 11 milyon ABD doları tutarında ek fon taahhüt edildi.

2023 yılında, BM Mülteciler Örgütü’nün zekât ve sadaka dağıttığı ülkelerde 2,7 milyar dolardan fazlasına ihtiyaç duyulan 114 milyon mülteci, yerinden edilmiş kişi ve diğer ilgili kişilere yardım etmek için BM Mülteciler Örgütü’nün küresel ihtiyaçları 10,6 milyar dolara yükseldi ve 17 milyondan fazla mülteci ve yerinden edilmiş kişiye çok ihtiyaç duyulan nakit yardımı ve temel mallar da dahil olmak üzere çeşitli müdahalelerde yardımcı olunması gerekti. 

Zekât ve sadaka katkıları, başta Yoksulluğa Son (SKA 1), Açlığa Son (SKA 2), İyi Sağlık ve Refah (SKA 3), Kaliteli Eğitim (SKA 4) ve Temiz Su ve Sanitasyon (SKA 6) olmak üzere birden fazla Sürdürülebilir Kalkınma Amacı’na (SKA) ulaşılmasını teşvik etmeye devam ediyor.