İslami Hayırseverlikle Acıyı Hafifletmek

ÖZET

Zekât ve sadaka ile Hayatları Güçlendirmek

BM Mülteci Örgütü’nün 2024 İslami Hayırseverlik Yıl Ortası Raporu, 2024 yılının ilk yarısında Mülteci Zekât Fonu aracılığıyla Zekât ve sadaka katkılarının küresel etkisini sergilemektedir.

Bu yıl, 120 milyondan fazla zorla yerinden edilmiş bireyin trajik bir kaydına tanıklık etmeye devam ediyor. İslami hayırseverlik, bu krizlere yanıt vermede hayati bir rol oynamakta ve dünya genelindeki yerinden edilmiş nüfusun acil insani ve gelişim ihtiyaçlarını karşılamak için yenilikçi çözümlere duyulan ihtiyacı vurgulamaktadır.

 

Daha Fazlasını Oku
Ortaklar

Dünya Genelinde İslami Hayırseverlik

DESTEKLER

Fetva

ETKİ

Mülteci Zekât Fonunun Etkisi

Zekat ve Sadaka dağıtım ülkeleri


HAYAT KURTARMAK VE DAHA İYİ YAŞAMLAR İÇİN İŞ BİRLİĞİ

Ortaklıklara Genel Bakış

UNHCR, dünyanın dört bir köşesindeki mültecilere güvenlik ve fırsatlara erişim imkânı sağlama konusunda kararlı olan çeşitli kuruluşlarla ortaklık yapmakta ve bundan dolayı gurur duymaktadır.

Rahmatan Lil Alamin Vakfı

Rahmatan Lil Alamin Vakfı (RLAF), uzun yıllardır UNHCR için Singapur’da stratejik bir uzun vadeli ortak olmuştur ve yerinden edilmeyi güçlü bir şekilde desteklemiştir.

ABD İslami Yardım Kuruluşu

ABD İslami Yardım Kuruluşu (IRUSA), dünya genelinde 40’tan fazla ülkede ve Amerika Birleşik Devletleri’nde faaliyet gösteren, 501(c)(3) statüsüne sahip kar amacı gütmeyen bir insani yardım ve savunuculuk kuruluşudur ve 240 milyon doları aşan bir portföye sahiptir.

Şeyh Abdullah Al Nouri Hayır Derneği

2 Temmuz 1981’de kurulan Şeyh Abdullah Al Nouri Hayır Derneği, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerini (SDH’ler) desteklemek için 40 yılı aşkın bir süredir insani yardım sağlamaktadır.

Bayram Hayrı Derneği

Bayram Hayrı Derneği, 2018 yılından bu yana UNHCR için temel bir ortak olmuştur ve mültecilere ve yerinden edilmiş kişilere yönelik toplam katkıları 6,5 milyon ABD dolarını aşarak 300.000’den fazla faydalanıcıya ulaşmıştır.

HİKÂYELER

Dünyanın dört bir köşesindeki mültecilerin deneyimlerine kulak verin

Mahmoud ve Saqrah

Lübnan'da Suriyeli yaşlı bir mülteci çift.

Lübnan’daki Suriyeli yaşlı mülteci çift Mahmoud ve Saqrah, özellikle Ramazan ayında, değer verdikleri geleneklerine sıkı sıkıya bağlı kalmaya devam ediyorlar.

Fatna

Çad'daki on çocuğuyla yerinden edilmiş Sudanlı bir anne.

“Kamp ile su kaynağı arasında beş kilometre yürüyüş yapıyoruz ve bu son derece zor,” diyor Fatna.

Wafaa

Yemen'de yerinden edilmiş bir anne.

Yemen’de yerinden edilmiş bir anne, kocasını kaybettikten sonra karşılaştığı hayal edilemez zorluklarla başa çıkıyor.

Ayesha

Afganistan'dan yerinden edilmiş 45 yaşında bir kadın.

Ramazan, Ayesha’nın ailesi için özellikle zor geçiyor. “Ramazan’da orucumuzu sadece bir bardak çayla açıyoruz. Eğer patates bulursak, onu; aksi takdirde, sadece ekmek yiyebiliyoruz.”

Yoksulluğa Son

UNHCR 2030 yılına kadar “Tüm yaş gruplarından, kadın, erkek ve çocukların yoksulluk oranını en az yarı yarıya azaltmak” hedefi doğrultusunda, mülteci haklarını ev sahibi ülkelerde savunarak yoksulluğun sona ermesine katkıda bulunmaktadır. Mülteciler istihdam edildiğinde, kendilerine yeten bireyler haline gelir, ailelerini geçindirir, dayanıklılık geliştirir ve onurlarını yeniden kazanırlar. Zekât ve sadaka fonları, savunmasız mültecilerin gıda, su ve barınma gibi acil ihtiyaçlarını karşılamalarına yardımcı olmakta önemli bir rol oynamaktadır. Lübnan, Ürdün, Irak, Yemen, Moritanya ve Mısır gibi ülkelerde bu fonlar, ailelerin aşırı yoksulluğa düşmelerini önlemeye ve zararlı başa çıkma mekanizmalarına yönelmelerini engellemeye yardımcı olmaktadır.

Mülteci Zekât Fonu, 29 ülkede 8,6 milyondan fazla yararlanıcıya yardımcı olmak için zekât ve sadaka bağışlarıyla 250 milyon dolardan fazla bir miktarı doğrudan dağıtarak SKH 1 (Yoksulluğa Son) hedefine katkıda bulunmuştur. 2017 yılında kurulduğundan bu yana, fon, mültecilere ve yerinden edilmiş kişilere büyük finansal kaynaklar yaratarak, UNHCR’ın özel Ramazan ve Hac Ayı kampanyaları sırasında önemli katkılarda bulunmuştur. Toplanan zekâtın %100’ünün dağıtımını garanti eden bir politika ile desteklenen bu geniş destek ağı, kriz bölgelerinde acil yoksulluğu ele alan inanç temelli hayırseverliğin başarılı bir modelini örneklemektedir.

Açlığa Son

 

UNHCR, en savunmasız bireyler ve topluluklar için güvenli ve besleyici gıdaya evrensel erişimi sürekli desteklemektedir. Zekât fonları aracılığıyla, UNHCR mültecilere ve yerinden edilmiş kişilere çok amaçlı nakit yardımları dağıtmaktadır. Bu destek, gıda güvensizliği ve sınırlı kaynaklarla karşılaşanların temel ihtiyaçlarını karşılamalarına ve zorlu zamanlarda hayatta kalmalarına yardımcı olmaktadır.

UNHCR’ın 2014 yılında başlattığı Küresel Ramazan Kampanyası, gıda ve su gibi temel ihtiyaçları karşılamak amacıyla 20’den fazla ülkede Ramazan’da bağış yapma ruhunu harekete geçirerek, SKH 2 (Açlığa Son) ile uyumlu bir şekilde hareket etmektedir. 2024 yılında, kampanya, Suriye, Yemen, Afganistan ve Lübnan gibi kriz bölgelerinde 208.332’den fazla bireye kritik destek sağlamış, bu sayede en savunmasız nüfuslar arasında açlığı doğrudan ele almış ve gıda güvenliğini artırmıştır. Bu geniş kapsamlı çaba, kampanyanın açlıkla mücadele ve yerinden edilmiş topluluklar arasında dayanıklılığı artırmadaki sürekli etkisini vurgulamaktadır.

Sağlık ve Kaliteli Yaşam

UNHCR, mültecilerin ve ev sahibi toplulukların ulusal sağlık sistemlerine erişimini kolaylaştırmayı hedeflemektedir. Bu misyon, SKH 3 hedeflerinden biri ile bağlantılıdır: “Evrensel sağlık kapsamına ulaşmak, finansal risk koruması, kaliteli temel sağlık hizmetlerine erişim ve herkes için güvenli, etkili, kaliteli ve uygun fiyatlı temel ilaçlar ve aşılar.” Zekât ve sadaka fonları, çok amaçlı nakit yardımları sağlayarak kritik bir rol oynamaktadır; takibimize göre, nakit yardımlarının çeşitli şekillerde kullanıldığını, bunlar arasında gerekli tedaviler ve tıbbi bakım, doktor ücretleri ve ilaçlar bulunmaktadır.

Örneğin, Çad’da, Sudan Acil Müdahale yanıtının bir parçası olarak, UNHCR ve ortakları altı sağlık merkezi inşa etmekte, mevcut sekiz merkezi yeniden yapılandırmaktadır, 550 sağlık çalışanı istihdam etmekte ve belli başlı ilaçları sağlamaktadır. Ramazan kampanyasından gelen sadaka bağışı ile UNHCR, yeni kamp alanlarından birinde bir sağlık kliniği inşa etmeyi planlamakta, bu klinik aylık olarak 5.000 mülteciye hizmet verecek ve yerel topluluklar dahil 25.000 kişinin ihtiyaçlarını karşılayacaktır.

Nitelikli Eğitim

SKH 4’ün temel hedeflerinden biri, “Tüm kız ve erkek çocuklarının ücretsiz, eşit ve kaliteli ilkokul ve ortaokul eğitimini tamamlamasını sağlamak”tır. Mülteci Zekât Fonu tarafından sağlanan nakit yardımları, mülteci ebeveynlerin okul ücretleri, kıyafetler, ulaşım gibi doğrudan maliyetleri karşılayarak eğitim erişimini desteklemede etkili olmuştur. Zekât fonları ayrıca, Etiyopya’daki 13.057 Sudanlı mülteci çocuğa malzeme kitleri dağıtmakta ve üniversite ücretleri ile yaklaşık 10 öğrenciye ödenek sağlayarak yüksek öğrenime erişimi desteklemektedir.

Şu anda, Çad ve Hindistan’daki eğitim projelerini desteklemeye odaklanıyoruz; bu projeler kaliteli eğitime erişim sağlamakta ve mülteci çocuklar için daha iyi bir gelecek inşa etmektedir. Ayrıca, Pakistan’daki Afgan mülteciler ve ev sahibi topluluklar için teknik mesleki eğitim girişimi, istihdam edilebilirliği ve eğitim fırsatlarını artırmakta, bu da kaliteli eğitim ve ekonomik güçlenmeye katkıda bulunmaktadır.

Toplumsal Cinsiyet Eşitliği

 

Kişilerin ne kadar hassas durumda olduğunun değerlendirmesinin tamamlanmasının ardından, zekât ve sadaka fonları, Lübnan, Ürdün, Mısır, Yemen, Irak, Moritanya ve Afganistan’da, -çoğunda aile reisinin kadınlar olduğu haneler dahil- çok savunmasız ailelere nakit yardımlarına yönelik ayrılmaktadır. Nakit yardımı, kadın korumasına katkıda bulunarak, kadınların kendi kendilerine yetebilmelerine, kadın girişimcileri desteklemeye ve kadınların hanelerde karar verme süreçlerinde yetkin olmasına yardımcı olmaktadır.

Özellikle zekât fonları, savunmasız grupların yoksulluktan kaynaklanan olumsuz başa çıkma mekanizmalarına başvurmasını önlemektedir. Kadınlar ve kızlar, kaynaklara erişim ve kontrol konusunda eşit fırsatlara sahip olduklarında ve karar alma süreçlerine anlamlı bir şekilde katıldıklarında, cinsel istismar, toplumsal cinsiyet temelli şiddet, çocuk evliliği ve zorla çalıştırılma gibi tehditlere karşı daha az savunmasız hale gelirler. Genel olarak, nakit yardımlarına erişimdeki eşitlik, ayrımcı toplumsal cinsiyet tutumlarında gerçek ve olumlu bir dönüşümü kolaylaştırmaktadır.

Temiz Su ve Sanitasyon

UNHCR, 2030 yılına kadar “Herkes için yeterli ve eşit sanitasyon ve hijyene erişimi sağlamak” taahhüdünde bulunmaktadır; bu, SKH 6 için belirlenen hedeflerden biridir. Bu bağlamda, UNHCR’ın Mülteci Zekât Fonu, dünya genelinde sadaka fonları aracılığıyla bu hedefe katkıda bulunmaktadır.

Sudanlı mülteciler ve ülkelerine geri dönen Çadlılar, Çad’ın doğu bölgelerindeki su ve sanitasyon tesislerini zorlamaktadır. UNHCR’ın Düzenli Sadaka kampanyası, yaklaşık 10.000 kişiye daha iyi su, sanitasyon ve hijyen (WASH) altyapısı sağlayarak kuyular açma ve bakımlarını yapmayı hedeflemektedir ve sürdürülebilir toplumsal gelişimi teşvik etmektedir.

UNHCR, ayrıca Arakanlı 400.000 mülteci için kişi başına günde 20 litre temiz suya erişim sağlamak üzere su ağlarını optimize edecek, el pompalı sistemleri koruyacak ve teknik destek sağlayacaktır.

Insana Yakişir Iş ve Ekonomik Büyüme

UNHCR’ın dünya çapındaki çalışmalarının temellerinden biri, mültecilere, yerinden edilmiş kişilere, ülkelerine geri dönenlere, sığınmacılara ve vatansız insanlara, cinsiyet, ırk, ekonomik veya yasal statülerine bakılmaksızın insana yakışır ve sürdürülebilir iş imkanlarına eşit erişim sağlamaktır. UNHCR, gelir getirici faaliyetleri destekleyerek savunmasız topluluklara sürdürülebilir ve insana yakışır işler sağlamak amacıyla zekât fonları yaratmıştır.

Pakistan’da, Afgan mültecileri genellikle niteliksiz gündelik işlerde çalışmakta, sınırlı mali kaynaklar, hukuki engeller ve pazarlanabilir becerilerin eksikliği nedeniyle insana yakışır işlere erişimlerinde kısıtlamalar yaşamaktadır. Mülteciler, gayri resmi yollarla ekonomiye katılmalarına rağmen, önemli sömürü riski ve resmi iş kaydı konusunda engellerle karşılaşmakta, bu da genel durumlarını ve Afganistan’a yeniden entegre olmalarını olumsuz etkilemektedir. Bu duruma karşılık, UNHCR’ın Mülteci Zekât Fonu, bu çabalar içinde kritik bir rol oynamaktadır. Zekât fonları, mültecilere mesleki eğitim, iş geliştirme hibeleri ve eğitim fırsatları sunarak geçim projelerini desteklemek için kullanılmaktadır. UNHCR, 2018’den bu yana mültecilerin üretme kapasitelerini ve sosyal sermayesini geliştirmek amacıyla bir Geçim Stratejisi uygulamaktadır ve bununla kendi kendine yeterliliklerini artırmayı ve Afganistan’daki gelecekteki fırsatlar için ilgili beceriler edinme yeteneklerini geliştirmeyi hedeflemektedir. UNHCR, İslami hayırseverlik katkılarını kullanarak, mültecilere kritik destekler sağlayabilir, yardıma bağımlılıklarını azaltabilir ve onlara onurlu bir yaşam kurmaları için yollar sunabilir.

Eşitsizliklerin Azaltilmasi

Hukuki statüleri nedeniyle, mülteciler genellikle ev sahibi ülkelerinde resmi olarak çalışma hakkına sahip değiller ve bu da çeşitli  fırsat eşitsizliklerine yol açmaktadır. Mültecilerin hukuki statüsü, onların barınma, sağlık hizmetleri, eğitim ve diğer hizmetlere eşit erişimini genellikle engellemektedir. Zekât fonları, Lübnan, Irak, Ürdün, Mısır, Pakistan, Bangladeş ve Hindistan gibi ülkelerde yerinden edilmiş savunmasız ailelere ihtiyaç duyulan yardımları sağlamaya yardımcı olmuştur ve bu, onların temel ihtiyaçlarını karşılamalarına ve hayatlarını yeniden inşa etmek için gerekli temel hizmetlere erişim sağlamalarına olanak tanımıştır. Bu, “2030 yılına kadar yaş, cinsiyet, engellilik, ırk, etnik köken, köken, din veya ekonomik ya da diğer statüden bağımsız olarak tüm bireylerin sosyal, ekonomik ve siyasi katılımını güçlendirmek ve teşvik etmek” başlıklarını içeren SKH 10’un ana hedeflerinden birine ulaşmak için önemli bir adımdır.

Düzenli Sadaka programı aracılığıyla, UNHCR’ın Ürdün geçim destek programları örneğin, Suriyeli mülteciler ve ev sahibi toplulukların ekonomik güçlenmesini artırarak eşitsizliklerin azaltılmasına katkıda bulunmaktadır (SKH 10). Becerilerin geliştirilmesi, mesleki eğitim ve istihdam fırsatlarına erişim sağlamak suretiyle, bu programlar ekonomik boşlukları kapatmakta ve sosyal uyumu teşvik etmektedir. Hem mültecilere hem de ev sahibi savunmasız topluluklara destek vererek, bu programlar daha eşitlikçi bir ortam yaratmakta ve marjinalleşmiş nüfusların geçim kaynaklarını iyileştirmelerine ve farklılıkları azaltmalarına olanak tanımaktadır.

İklim Eylemi

SKH 13 (İklim Eylemi), iklim değişikliğiyle mücadele için acil olarak eyleme geçmeye odaklanmakta, dayanıklılığı güçlendirmekte, iklim tedbirlerini politikalara entegre etmekte ve iklimle ilgili tehlikelere karşı, özellikle savunmasız bölgelerde, savunmasızlığı azaltmaktadır.

UNHCR, yerel kuruluşlarla ortaklık kurarak, İslami hayırseverlik girişimleri aracılığıyla mülteci hanelerine sürekli destek sağlamaktadır; bu, zekât katkılarını içermektedir. Bu fonlar, hasar görmüş barınakların onarımı ve rehabilitasyonu, sert hava koşulları ve yangın karşısında dayanıklılığı artıran malzemelerin dağıtılması, düzenli kamp izlemeleri temelinde hedefe yönelik yardım sağlamanın yanı sıra farkındalık kampanyaları ve yangınla mücadele girişimleri düzenlenmesinde kritik öneme sahiptir; gönüllü mülteciler acil durumlara müdahale etmek ve etkilenen ailelere destek vermek üzere harekete geçirilmektedir.

Bangladeş’te, 3.300 hane (110.400 birey) barınak güçlendirme girişimlerinden faydalanmaktadır; bu, zor hava olaylarının olumsuz etkilerine dayanıklı malzemeler kullanılarak barınakların rehabilitasyonu yoluyla gerçekleşmektedir. Bu, zekât ve İslami hayırseverliğin SKH 13 (İklim Eylemi) ve ayrıca SKH 1 (Açlığa Son) ve SKH 11 (Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar) hedeflerine yönelik katkısını göstermektedir. Bu çabalar, mülteci ailelerin dayanıklılığını artırmakta ve onlara sürdürülebilir çözümler sunmakta, yaşam koşullarını ve genel durumlarını iyileştirmektedir.

Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar

Zekât fonları, savunmasız mülteci ailelerinin çocuk işçiliği, insan kaçakçılığı ve çocuk evlilikleri gibi sorunlardan korunması konularında farkındalığın artırılmasına ve müdahale programlarının uygulamasına yardımcı olmaktadır. Mülteci Zekât Fonu, toplumsal düzeyde çocukları güçlendirmek amacıyla sosyal koruma ve sosyal hizmetlerin geliştirilmesini desteklemektedir.

Zekât fonları aracılığıyla yürütülen sosyal koruma müdahaleleri, mülteci topluluklar için ruh sağlığı hizmetleri ve özel eğitim gibi bir dizi sosyal hizmet sunmaktadır. UNHCR, 2023-2024 dönemi için 19.000 çocuğun sosyal hizmetlere erişimini artırmak amacıyla, yerel ortaklarla birlikte çalışmakta ve sosyal hizmet sistemlerini güçlendirmektedir.

Mülteciler, savunmasızlık ve barınma, eğitim, sağlık ve diğer temel hizmetlere erişim gibi çeşitli zorluklarla karşılaşmaktadır. Zekât fonları, yerinden edilmiş kişilerin temel haklarının korunmasına ve insan hakları ihlallerinin önlenmesine yönelik önlemleri desteklemekte, toplumsal barışa ve adalete yönelik sürdürülebilir çözümler sunmaktadır.

Hedefler İçin Ortaklıklar

SKH 17’nin birçok hedefi arasında, “etkili kamu, kamu-özel ve sivil toplum ortaklıklarını teşvik etmek ve desteklemek” yer almaktadır—bu tür ortaklıklar olmadan, en savunmasız mültecilere ve yerinden edilmiş kişilere yönelik savunuculuğumuz mümkün olmayacaktır. Bu nedenle, UNHCR, Mülteci Zekât Fonu aracılığıyla UNHCR’nın İslami Hayırseverlik faaliyetlerini destekleyen 28 farklı ortakla global düzeyde işbirliği yapmaktadır. Bu ortaklıklar, 10’dan fazla ülkeden hayır kurumları, vakıflar, şirketler, yüksek net değerli bireyler, kamu kuruluşları, zekât evleri ve helal kuruluşları içermektedir.

Ortaklıklar, Zekât ve Sadaka fonlarının dağıtımında da önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin, Mısır’da mülteciler, ülke genelinde bulunan 4,000 Mısır Posta Ofisi şubesinden nakit transferlerini toplayabilmektedir. Ürdün’de ise, Kahire-Amman Bankası ile yapılan bir ortaklık sayesinde, ATM’ler iris tarama teknolojisi ile donatılmıştır. Nakit yardımı almaya uygun mülteciler, seçilen ATM’lerden birine giderek hemen para çekebilirler. İris tarama, UNHCR’nın veritabanındaki kayıtlara bağlanır ve kişinin kimliğini doğrular. Bu, dolandırıcılık olasılığını ortadan kaldırır ve savunmasız ailelere doğrudan anında ve maliyet etkin destek sağlar.

HAKKIMIZDA

Mülteci Zekât Fonu

UNHCR’ın Mülteci Zekât Fonu, 2017’deki pilot uygulamasından bu yana, etkili, uyumlu ve kurumlar ile bireyler tarafından güvenilen bir temel ortaklık mekanizması olmuştur. Kuruluşundan bu yana, Mülteci Zekât Fonu aracılığıyla elde edilen 250 milyon dolardan fazla bağış sayesinde 8,6 milyondan fazla faydalanıcıya yardım edilmiştir ve bunun %70’inden fazlasını zekât oluşturmaktadır.

UNHCR’ın Mülteci Zekât Fonu, vasıtasıyla sağlanan yardımlar, her adımda şeffaflığı sağlamak için titiz bir yönetim ve denetim sürecine tabidir.

Daha Fazlasını Oku
Girişimler

Önemli Noktalar

icon1

Kampanyalar

BM Mülteciler Örgütü’nün 2024 Küresel Ramazan Kampanyası, 208.000’den fazla mülteciye yardım etmek için kritik fonlar toplarken, Hac Ayı ve Kurban Bayramı Kampanyası 2.713 yerinden edilmiş aileyi destekledi. Düzenli Sadaka Kampanyası ise, Çad’daki yaklaşık 10.000 yararlanıcının su ve sanitasyon erişimini artırdı.

Daha Fazlasını Oku
icon1

Etkinlikler ve Misyonlar

Mart 2024’te BM Mülteciler Örgütü, 6. İslami Hayırseverlik Yıllık Raporu’nu yayınladı ve ardından nisan ayında BM Mülteciler Örgütü’nün Orta Doğu ve Kuzey Afrika ortakları ve bağışçılarından oluşan bir heyetin Çad’a bir ziyareti gerçekleşti.

Daha Fazlasını Oku
icon1

Katılım Etkinlikleri

BM Mülteciler Örgütü’nün İslami Hayırseverlikteki Kararlı Üst Düzey Destekçilerinin Gücü.

Daha Fazlasını Oku
icon1

BM Mülteciler Örgütü’nün Mülteci Zekât Fonu Başvurusu

Zekâtz uyumlu bağışların en savunmasız mülteci ailelere ulaşmasını sağlayan önemli girişimlerden biri.

Daha Fazlasını Oku